حیات وحش غنی پارک ملی تندوره، زیستگاه گراز نیز است که از دیگر علف‌خوران این پارک است و به تعداد زیاد در مناطق مختلف به‌ویژه شمال پارک زیست می‌کند.

بتول عابدی رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: خوک‌های وحشی یا همان گرازها، به دلیل وجود دندان‌های نیش بزرگ که در خاک فرو می‌کنند، باعث زیر و رو شدن خاک و در نتیجه حاصلخیز شدن آن می‌شوند همچنین مدفوع آن‌ها به نوعی کود نیز تلقی می‌شود که بعد از خوردن میوه‌ها و پس از دفع آنها، دانه میوه‌ها در آن مکان شروع به رشد می‌کنند.

درباره ویژگی‌های ظاهری گراز‌ها چه می‌دانید؟ 

وی افزود: طول سر و بدن خوک‌های وحشی بین ۱۰۰ تا ۱۸۵ سانتی‌متر، طول دم آن‌ها بین ۱۶ تا ۳۰ سانتی‌متر، ارتفاع بدن آن‌ها بین ۶۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر و وزن آن‌ها نیز بین ۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم است. 

عابدی بیان کرد: خوک وحشی ظاهری کاملا مشخص دارد. بدن آن‌ها حجیم و سنگین، سر بزرگ و گردن کوتاه و کلفت است. 

این مقام مسئول ادامه داد: دست و پا‌های آن‌ها کوتاه و دارای چهار انگشت است که هر کدام به سم ختم می‌شود، ولی فقط دو انگشت میانی روی زمین قرار می‌گیرد. چشم‌هایشان ریز و در قسمت عقب صورت قرار گرفته است؛ پوزه آن‌ها دراز و استوانه‌ای شکل است و در نوک نعلبکی مانند آن سوراخ‌های بینی قرار دارند. 

عابدی تاکید کرد: همچنین گراز‌ها مو‌های بلند و زبری به رنگ قهوه‌ای تا خاکستری رنگ دارند؛ بعضی مواقع نیز رنگ بدن آن‌ها زرد کرم می‌شود. پوشش بدن بچه‌ها گراز‌ها نیز پوشیده از نوار‌های زرد و قهوه‌ای است.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اظهار کرد: دندان‌های نیش در هر دو فک بالا و پایین آن‌ها وجود دارد که برای دفاع و زیر و رو کردن خاک برای یافتن ریشه گیاهان به کار گرفته می‌شوند. همچنین دندان‌های نیش در نر‌ها رشد زیادی یافته و به صورت نیم دایره به طرف بالا و بیرون مایل است.

باغبانان طبیعت در مناطق امن شب و روز فعال اند 

وی افزود: آن‌ها در مناطقی که امنیت کافی داشته باشد، روز و شب فعال هستند، اما در مناطق ناامن تنها شب‌ها فعالیت می‌کنند. گراز‌ها به صورت اجتماعی زندگی می‌کنند؛ ماده‌هایشان غالباً با نوزادان و بچه‌ها هستند و نرهایشان هم به صورت تک یا در مجاور یکدیگر مشاهده می‌شوند.

این مقام مسئول ادامه داد: خوک وحشی یا همان باغبان طبیعت، همه چیز خوار است، آن‌ها نه تنها از ریشه گیاهان بلکه از کرم‌ها، حشرات، کرمینه ها، لاروها، پستانداران کوچک، تخم پرندگان، میوه بلوط، غلات، لاشه‌ها و حتی زباله تغذیه می‌کنند. 

وی تصریح کرد: همچنین اندازه گستره خانگى آن به دسترسی به مواد غذایی و تنش ناشی از انسان بستگی دارد. معمولاً خوک وحشی گستره خانگی خود را ترک‌
نمی‌کند. خوک‌های جوان، به ویژه نرها، گاهی پراکنده شده و می‌کوشند تا به گروه‌هاى دیگر بپیوندند.

وی تاکید کرد: ماده‌های آنان توانایی دو بار زایمان در سال را دارند و معمولاً در اواخر پاییز و اوایل زمستان جفت‌گیری می‌کنند؛ در خوک‌های وحشی، نر‌های قوی با چندین ماده جفت‌گیری می‌کنند.

رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اظهار کرد: مدت آبستنی در ماده‌ها حدود ۱۱۵ روز است که ماده قبل از زایمان گودال کوچکی حفر می‌کند و سطح آن را با برگ و علف می‌پوشاند؛ در هر زایمان نیز بین ۴ تا ۸ و گاهی نیز تا ۱۲ نوزاد به دنیا می‌آورد.‌ای مقام مسئول اضافه کرد: نوزادان ۲ تا ۳ ماه شیر می‌خورند و تا یک سالگی به مادر وابسته هستند. آن‌ها در ۱۸ ماهگی بالغ می‌شوند و البته که شناگر‌های ماهری نیز هستند. 

وی گفت: آن‌ها حس بویایی بسیار قوی دارند و قادر اند تا مواد غذایی موجود در زیر زمین را با استفاده از حس شامه خود پیدا کنند. گفتنی است که، طول عمر آن‌ها در طبیعت بین ۸ تا ۱۰ و در اسارت ۲۰ سال است.

محل زندگی خوک‌های وحشی کجاست؟

عابدی افزود: به غیر از مناطق کاملاً بیابانی و خشک در اکثر زیستگاه‌های ایران، حتی در جنگل‌های حرا با فراوانی بالایی زندگی می‌کنند. 

وی تصریح کرد: آن‌ها مناطق پر آب و تالابی با پوشش گیاهی بلند، به ویژه نیزار‌ها را ترجیح می‌دهند همچنین در مناطق خشک‌تر در لابه‌لای گیاهان بلند نظیر گز نیز ساکن می‌شوند.

فراوانی خوک‌های وحشی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد

این مقام مسئول بیان داشت: به دلیل سازش بالای این گونه با شرایط محیطی مختلف، استفاده از مواد غذایی متنوع و تولیدمثل زیاد در طبقه کمترین نگرانی LC فهرست سرخ IUCN قرار دارد.

آرامش گرازهای وحشی در پارک ملی تندوره را ببینید

فیلم از میلاد مقدم